Życie Bez Kredytu przeciwko pozwom SLAPP. Frankowicze zyskają nowe argumenty
Pozwy typu SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation), czyli „pozwy strategiczne przeciwko partycypacji publicznej”, to narzędzie stosowane w celu uciszenia krytyki, poprzez zastraszanie przeciwnika procesami sądowymi. W Polsce coraz częściej obserwujemy przypadki, w których banki stosują tego rodzaju taktyki wobec frankowiczów, próbując stłumić ich działania, a także zniechęcić do walki o swoje prawa. Życie Bez Kredytu, działając na rzecz kredytobiorców, angażuje się w obronę przed pozwami SLAPP, aby chronić członków swojej społeczności i zapewnić im realną szansę na dochodzenie sprawiedliwości.
Zespół Ekspertów ŻBK, pod przewodnictwem adw. Marty Chęcińskiej i adw. Wiktora Budzewskiego, jest zaangażowany aż w 3 sprawy skierowane do TSUE (Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej), które dotyczącą pozwów SLAPP. Jedno z zagadnień, na które odpowie Trybunał, ma na celu wyjaśnienie, czy banki mają prawo obciążać frankowiczów dodatkowymi kosztami postępowania mimo nieważności umów wynikającej z nieuczciwych klauzul.
„czy art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz zasadę skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniom krajowym pozwalającym na obciążenie konsumenta kosztami postępowania, w którym sąd krajowy uwzględnił powództwo przedsiębiorcy o zasądzenie od konsumenta zwrotu należności spełnionych na podstawie umowy, która jest nieważna w wyniku zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych”. Link: https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=293558&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1737981
Drugie pytanie, zadane TSUE z inicjatywy ekspertów ŻBK, brzmi następująco:
„czy art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz zasady skuteczności, równoważności, proporcjonalności, pewności prawa i prawa do sądu należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą bieg terminu przedawnienia roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi o zwrot świadczeń nienależnych spełnionych na podstawie umowy, która stała się nieważna na skutek zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych rozpoczyna się od daty, w której konsument zakwestionował względem banku związanie warunkami umowy?” Link: https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=293560&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1737981
Pełnomocnik procesowy ŻBK adw. Wiktor Budzewski już od dawna stawia tezę, że koncepcja SN zgodnie, z którą konsument musi składać oświadczenie, aby zapewnić mu ochronę, jest mocno wątpliwa i wadliwa. Teraz nasze rację będziemy mogli zaprezentować przed TSUE.
Trzecie pytanie w sprawie członków społeczności ŻBK Sąd w Warszawie skierował 30 października 2024 r. Jego treść jest następująca:
„czy art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz zasady skuteczności, proporcjonalności, pewności prawa i prawa do sądu należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, które pozwalają sądowi krajowemu na uwzględnienie przedawnionego roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi o zwrot świadczeń nienależnych spełnionych na podstawie umowy, która stała się nieważna na skutek zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych, jeżeli wymagają tego względy słuszności lub zasady współżycia społecznego?” Link: https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=293557&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1737981
TSUE wypowie się zatem na temat nieszczęsnego art. 117[1] kc, którego możliwość zastosowania w sprawach frankowych mecenas Budzewski kwestionuje od momentu, w którym projekt nowelizacji kodeksu cywilnego ujrzał światło dzienne, a więc już od ponad 6 lat.
Życie Bez Kredytu to kancelaria dla frankowiczów z największą liczbą pytań skierowanych do TSUE
Życie Bez Kredytu to wiodąca kancelaria frankowa, która zainicjowała aż sześć pytań do TSUE – w tym zakresie jesteśmy rekordzistami. Poza sprawami wymienionymi powyżej, dotyczącymi pozwów SLAP, w sprawach frankowiczów społeczności ŻBK zostały skierowane do TSUE jeszcze trzy inne zagadnienia. Dwa z nich doczekały się już spektakularnego sukcesu. Chodzi bowiem o wyroki C-348/23 oraz C- 347/23.
Wyrok TSUE C-348/23
Wyrok TSUE w sprawie C-348/23 zapadł 3 maja 2024 r. Orzeczenie stwierdziło, że krajowe przepisy nie mogą wymagać od konsumenta składania specjalnego oświadczenia przed sądem jako warunku uzyskania ochrony przed nieuczciwymi warunkami umownymi. Takie przepisy ograniczają prawa konsumentów, co jest sprzeczne z celem unijnej dyrektywy 93/13, mającej chronić ich interesy i odstraszać firmy od stosowania nieuczciwych praktyk. Wcześniej polskie sądy, na podstawie interpretacji uchwały Sądu Najwyższego, wymagały od frankowiczów oświadczenia przed uznaniem umowy za „trwale bezskuteczną”, co opóźniało możliwość dochodzenia odsetek za opóźnienie od momentu wezwania banku do zwrotu. TSUE potwierdził, że takie wymogi są niezgodne z unijnym prawem, gdyż ochrona konsumentów nie powinna zależeć od składania oświadczeń czy działań sądu, co poprawia sytuację frankowiczów.
Oto teść postanowienia TSUE z dnia 3 maja 2024 r. – sprawa C-348/23
„Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) postanawia, co następuje:
Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że:
w kontekście stwierdzenia nieważności w całości zawartej z konsumentem przez instytucję bankową umowy kredytu na zakup nieruchomości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego nie może ona dalej obowiązywać, przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą skutki prawne wiążące się ze stwierdzeniem nieważności owej umowy w całości są uzależnione od spełnienia przez tego konsumenta warunku zawieszającego, by ów konsument przed sądem krajowym złożył oświadczenie, w drodze którego wskaże, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy, z jednej strony, iż nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą stwierdzenie nieważności umowy kredytu na zakup nieruchomości, a z drugiej strony – skutków tego stwierdzenia nieważności, oraz po trzecie, że wyraża zgodę na stwierdzenie nieważności tej umowy”.
Szerzej na ten temat pisaliśmy w artykule: Sukces Ekspertów ŻBK przed TSUE – ochrona konsumentów nie może być uzależniona od żadnych warunków zawieszających.
Wyrok TSUE C-347/23
Orzeczenie Trybunału UE C-347/23, które zostało wydane 24 października 2024 r., jest prawdziwym przełomem w sprawach frankowych, ponieważ rozszerza ochronę konsumencką na osoby, które kupiły nieruchomość z zamiarem jej odpłatnego wynajmu (buy-to-let). TSUE odrzucił podnoszony przez banki argument, że wynajem mieszkania świadczy o działalności gospodarczej, uznając prywatny charakter takich inwestycji. TSUE orzekł, że osoby fizyczne nie mogą być pozbawiane
statusu konsumenta tylko dlatego, że ich działania zmierzają do zwiększenia majątku lub uzyskiwania dochodów z usług świadczonych przez firmy.
Wyrok TSUE C-347/23 wydany 24 października 2024 r. brzmi następująco:
„Artykuł 2 lit. b) dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że:
osoba fizyczna, która zawiera umowę kredytu hipotecznego w celu sfinansowania zakupu jednej nieruchomości mieszkalnej w celu odpłatnego oddania jej w najem, wchodzi w zakres pojęcia „konsumenta” w rozumieniu tego przepisu, jeśli owa osoba fizyczna działa w celach niezwiązanych z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Okoliczność, że rzeczona osoba fizyczna usiłuje osiągać dochody z zarządzania tą nieruchomością, nie może sama w sobie prowadzić do wyłączenia tej osoby z zakresu pojęcia „konsumenta” w rozumieniu wspomnianego przepisu.”
Dowiedz się więcej w artykule: Frankowicze z ŻBK po raz kolejny wygrali w TSUE! Wynajmujący mieszkania są objęci ochroną konsumencką.
Sprawa C-118/23 – Getin
Orzeczenie TSUE w sprawie Getin może stanowić punkt zwrotny dla wszystkich kredytobiorców, którzy zawarli nieuczciwą umowę z tym bankiem. Wyrok będzie dotyczył zasad restrukturyzacji banków. Trybunał oceni, czy działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) były zgodne z regulacjami unijnymi. Jeśli TSUE uzna, że BFG naruszył przepisy, frankowicze zyskają nowe możliwości dochodzenia swoich praw.
Wyrok C-118/23 dotyczący sprawy zgłoszonej przez naszych ekspertów w imieniu członków społeczności ŻBK zapadnie 12 grudnia 2024 r. To nadchodzące orzeczenie ma potencjał, by znacząco zmienić układ sił, szczególnie w kontekście traktowania wierzycieli, w tym frankowiczów. Istnieje możliwość, że procedury restrukturyzacyjne zostaną zakwestionowane, co może prowadzić do istotnych zmian w procesach upadłościowych. Dla frankowiczów oznacza to nie tylko szybsze dochodzenie roszczeń, ale również realną szansę na uzyskanie rekompensat finansowych. To kluczowy moment, który może zakończyć wieloletnią walkę tysięcy kredytobiorców.
„W sytuacji, w której Trybunał Sprawiedliwości dojdzie do wniosku, że faktycznie doszło do naruszenia i ostatecznie Wojewódzki Sąd Administracyjny, który jest inicjatorem tego postępowania, uzna, że decyzja BFG zapadła z naruszeniem przepisów prawa, to zostanie otwarta droga dla kredytobiorców do dochodzenia swoich roszczeń na zasadach ogólnych. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości będzie niejakim preludium, takim prejudykatem do dalszego postępowania. Niestety wyrok nie rozwiąże sytuacji zero-jedynkowo, ale frankowicze, jak i inne podmioty, będą mieli możliwość dochodzenia odszkodowania, powołując się właśnie na to orzeczenie” – wyjaśnia pełnomocniczka ŻBK mec. Marta Chęcińska.
Polecamy artykuł: Frankowicze a upadek Getin Banku – co trzeba wiedzieć?
