Ministerstwo Sprawiedliwości pomaga frankowiczom – podsumowanie dotychczasowych działań
Na początku 2024 roku dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska otrzymała od Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara nominację na stanowisko pełnomocniczki ds. ochrony praw konsumentów. To było ważny krok w kierunku ochrony konsumentów, którzy zmagają się z problemami kredytów powiązanych z walutami obcymi, w tym przede wszystkim kredytów frankowych. Dr Wiewiórowska-Domagalska jest cenioną specjalistką w dziedzinie prawa konsumenckiego, co pokazuje jej zaangażowanie w sprawy sądowe przeciwko bankom, w tym w głośnej sprawie państwa Dziubaków oraz w pozwie zbiorowym przeciwko mBankowi.
Głównym celem działań dr Wiewiórowskiej-Domagalskiej jest poprawa efektywności pracy sądów, które są „zalane” sprawami frankowymi. Jednym z największych wyzwań stojących przed frankowiczami są skomplikowane procedury sądowe oraz długi czas oczekiwania na rozstrzygnięcie spraw. Dr Wiewiórowska-Domagalska skupiła się na zwiększeniu efektywności tych procesów oraz na zapewnieniu, że sądy będą szybciej rozpatrywać sprawy frankowe. Pełnomocniczka MS swoimi działaniami dąży do zwiększenia liczby asystentów w Wydziale Frankowym, gdzie na jednego sędziego przypadają teraz dwa etaty asystenckie. W innych sądach planowane jest zwiększenie wsparcia do jednego asystenta na sędziego (obecnie to 0,4 asystenta na sędziego). Dodatkowo, w sierpniu i październiku 2023 roku do Wydziału Frankowego w Warszawie dołączyło dwóch dodatkowych sędziów.
Do Wydziału Frankowego codziennie wpływa około 1000 pism papierowych, co wymaga pilnej interwencji. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga jest obecnie jedynym zdigitalizowanym sądem i ma służyć jako wzór dla innych. Planowane jest skanowanie akt na poziomie sekretariatów i ich elektroniczny obieg, co uprości pracę sędziów, ale wymaga wsparcia finansowego na zakup skanerów i dodatkowych urzędników.
W trakcie spotkania dr Wiewiórowska-Domagalską wspomniała, że już niedługo rozpocznie się pilotaż projektu Digitalny Asystent Sędziego, testowany w trzech parach sądów rozpoznających sprawy frankowe na etapie I i II instancji, tj. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie, Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny w Poznaniu, a także Sąd Okręgowy w Olsztynie i Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Ponadto sędziowie mają otrzymać bazę orzeczeń TSUE, co ma znacznie przyspieszyć ich pracę i sprawić, że orzeczenia będą zgodne z wykładnią prezentowaną przez TSUE.
Sprawiedliwe ugody zgodne z TSUE – projekt Departamentu Mediacji i Ugód ŻBK
Podczas spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości szczególną uwagę poświęcono kwestiom podatkowym. Najnowszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w sprawie CSK 1496/23, będący już kolejnym wyrokiem w tym duchu, pozbawił na dobre sektor bankowy nadziei na rozliczanie wydatków związanych z unieważnionymi umowami frankowymi w kosztach. Orzeczenie to może stać się impulsem dla sektora bankowego do częstszego zawierania sprawiedliwych ugód. Banki nie mają już powodów, aby czekać na wyrok unieważniający kredyt, bo nie odpiszą wydatków z nim związanych w koszty podatkowe. Przeczytaj na ten temat więcej w artykule: Ugody sądowe coraz bliżej. Nowy wyrok NSA wspiera projekt sprawiedliwych ugód ŻBK. Zaś przedłużające się postępowania oznaczają dla banków większe odsetki.
Mecenas Budzewski, który reprezentował społeczność ŻBK w trakcie rozmów w Ministerstwie Sprawiedliwości, zwrócił uwagę na kwestie potrącenia oraz skuteczności wezwań banków do zapłaty. Banki od pewnego czasu intensywnie wysyłają do frankowiczów wezwania do zwrotu kapitału kredytu. Działania te mają na celu przerwanie biegu przedawnienia roszczeń i dotyczą aktualnie głównie osób, które w 2021 roku podjęły kroki prawne w sprawie nieuczciwych umów. Ważne, aby frankowicze wiedzieli, że jeżeli proces sądowy jest w toku, to żądanie przez bank zwrotu kapitału jest co najmniej przedwczesne. Skoro bank stoi na stanowisku, że umowa jest ważna to to czasu prawomocnego wyroku unieważniającego kredyt bank nie powinien mieć też roszczenia o zwrot kapitału. W takiej sytuacji nie ma potrzeby, aby odpowiadać na wysyłane przez banki wezwania do zapłaty. Gdy zapadnie prawomocny wyrok i bank będzie miał prawo domagać się zwrotu kapitału. Wówczas istnieje jednak możliwość rozliczenia się z bankiem przez potrącenie. Dowiedz się więcej na ten temat w artykule: Pisma z banków masowo wysyłane do frankowiczów w 2024. Bezpodstawne wezwania do zapłaty.
Podczas spotkania przedstawione zostały również postulaty sprawiedliwych ugód prezentowane przez Departamentu Mediacji i Ugód ŻBK, a który w pełni uwzględnia aktualne orzecznictwo TSUE. Tym samym, nasz głos w zakresie kształtowania treści ugód, ma zatem potencjał odegrać kluczową rolę w skróceniu czasu sporów o nieuczciwe kredyty waloryzowane do walut obcych.
Warto tu wspomnieć, że już ok. 10% wszystkich spraw ŻBK kończy się sprawiedliwą ugodą sądową. Niestety jednak wciąż wiele banków zachęca frankowiczów do zawierania skandalicznie nieuczciwych porozumień, w których poszkodowani konsumenci muszą ponieść niczym nieuzasadnione koszty, w tym także podatkowe oraz potencjalne ryzyko związane ze wskaźnikiem WIBOR. Nieuczciwe praktyki sektora bankowego zachęcającego do zawierania ugód z pominięciem pełnomocników, także było przedmiotem żywej dyskusji podczas spotkania w Ministerstwie.
Życie Bez Kredytu jest bardzo zaangażowane w prace i rozmowy nad wypracowaniem powszechnego wzorca ugód, który, tak jak ugody sądowe ŻBK, będzie zgody z dominującym orzecznictwem w sprawach frankowych.
