Zarzut zatrzymania w sprawach frankowych. Czym jest i jakie są jego skutki?

Poprzez zarzut zatrzymania banki próbują uniknąć należytych sankcji za wprowadzenie setek tysięcy frankowiczów w błąd. To kolejna sztuczka prawna, która ma na celu zniechęcić kredytobiorców do pozywania banków. W słynnej sprawie państwa Dziubaków sąd uznał bankowy zarzut zatrzymania, czego można byłoby uniknąć, gdyby sprawa była lepiej poprowadzona przez pełnomocników procesowych powodów. Pisaliśmy o tym w artykule: Wyrok Dziubaków prawomocny. Szkoda tylko uwzględnienia zarzutu zatrzymania, ale z tego niech się tłumaczą ich pełnomocnicy.

Czym jest zarzut zatrzymania? Zgodnie z art. 496 k.c. [Prawo zatrzymania świadczenia]:

„Jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot”.

Zastosowanie przez bank prawa zatrzymania utrudnia kredytobiorcy egzekwowanie korzystnego dla niego wyroku. Wówczas bank nie musi oddawać zasądzonych pieniędzy do czasu zaofiarowania przez frankowicza jego świadczenia. W dodatku uznanie przez sąd prawa zatrzymania może pozbawić kredytobiorców frankowych możliwości dochodzenia odsetek. Od daty złożenia przez bank oświadczenia o skorzystaniu z prawa zatrzymania frankowicz traci prawo do odsetek, które bank powinien zapłacić za opóźnienie w zwrocie nienależnie pobieranych pieniędzy.

Dlaczego zarzut zatrzymania nie może być skutecznie podnoszony w sprawach frankowych?

Zarzut zatrzymania stosowany w linii obrony banków na szczęście jest oddalany w większości procesów o toksyczny kredyt frankowy. Niemniej, jak pokazał to wyrok państwa Dziubaków, wciąż istnieją w tej kwestii rozbieżności, a do Sądu Najwyższego wpłynęły już liczne zapytania prawne o rozstrzygnięcie tego zagadnienia. Kwestia bankowego zarzutu zatrzymania trafiła również z początkiem roku 2022 do TSUE. O tym zagadnieniu pisaliśmy już wielokrotnie na naszym blogu: Kredyt frankowy. Zarzut zatrzymania i potrącenie w procesie sądowym. Nie ma co zamykać oczu przed problemem.

Zdaniem ekspertów Życie Bez Kredytu bankom w sporach o abuzywny kredyt zarzut zatrzymania w ogóle nie przysługuje. Po pierwsze, zarzut zatrzymania można skutecznie podnieść tylko w obrębie umowy wzajemnej, a umowa o kredyt nie spełnia kryteriów tego rodzaju umowy. W tym zakresie warto przypomnieć chociażby opinię Rzecznika Finansowego:

„Umowa kredytu, będąc umową dwustronnie zobowiązującą i odpłatną, nie jest umową wzajemną, gdyż nie spełnia kryteriów wskazanych w art. 487 § 2 k.c. Istota umów wzajemnych polega na tworzeniu podstaw do wymiany dóbr i usług. (…) Istotą umowy wzajemnej jest różnorodność świadczeń, z czym nie mamy do czynienia w umowie o kredyt bankowy. Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 lutego 2022 r. sygn. I ACa 31/21, zgodnie z definicją umowy kredytu zawartą w art.  69 ust. 1 prawa bankowego, kredytobiorca zwraca to samo świadczenie, a nie spełnia inne równoważne”.

Po drugie, wzajemne świadczenia stron umowy o kredyt we frankach nie mają charakteru ekwiwalentnego. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 grudnia 2019 r. o sygn. I ACa 442/18 stwierdził, co następuje:

„Nie każda umowa dwustronnie zobowiązująca jest jednak umową wzajemną. Ekwiwalentność świadczeń, charakterystyczna dla umów wzajemnych, oznacza, że strony spełniają różne świadczenia, zasadniczo o ekwiwalentnej wartości. Umowami wzajemnymi są niewątpliwie sprzedaż (gdzie zachodzi wymiana towar – pieniądz), zamiana (wymiana jednej rzeczy określonej co do tożsamości na inną tak określoną rzecz), czy też umowa o dzieło lub o roboty budowlane (wynagrodzenie stanowiące ekwiwalent wykonanej pracy i jej trwałego efektu). (…) Z tej przyczyny, w przekonaniu Sądu Apelacyjnego, przedmiotem wzajemnych świadczeń w umowie wzajemnej w praktyce obrotu prawnego nie są nigdy świadczenia identyczne. Nikt zachowujący się racjonalnie nie będzie zawierał umowy, która miałaby polegać np. na wymianie tony węgla na identyczną tonę węgla, czy też innych rzeczy identyczny co do wszystkich cech, gdyż transakcja taka nie miałaby żadnego ekonomicznego ani życiowego sensu. Różnorodność obu świadczeń wydaje się więc esencją, istotą umowy wzajemnej, tylko wówczas ma też sens używanie w odniesieniu do umów wzajemnych terminu „ekwiwalentność świadczeń”, w innymi wypadku świadczenia nie byłyby ekwiwalentne lecz dokładnie takie same”.

Ponadto należałoby wskazać, że kredytobiorca, zawierając umowę waloryzowaną do CHF, nie wiedział i nie miał żadnych podstaw, aby móc przewidzieć, ile będzie musiał bankowi zwrócić w zamian za udzielenie kredytu. Zatem, w szczególności w umowach frankowych, nie można mówić o jakiekolwiek ekwiwalentności.

Po trzecie, w znakomitej większości przypadków składane przez banki oświadczenia w zakresie prawa zatrzymania są wadliwe, ponieważ mają charakter warunkowy, co powinno skutkować ich nieskutecznością. W końcu banki przez cały proces sądowy z kredytobiorcą stanowczo stoją na stanowisku, że umowa o kredyt waloryzowany do CHF jest ważna. Natomiast zarzut zatrzymania jest jednostronną czynnością prawną, której charakter nie pozwala na dokonywanie jej warunkowo.

Po czwarte, w opinii naszych ekspertów zarzut zatrzymania w sprawach o nieuczciwy kredyt waloryzowany do CHF to nadużycie prawa. Roszczenia banków w stosunku do frankowiczów w zdecydowanej większości przypadków należałoby uznać za przedawnione, a to powoduje, że banki nie mogą się ich skutecznie domagać od kredytobiorców.

Sukcesy Życie Bez Kredytu! Sąd Apelacyjny usuwa zarzut zatrzymania w wyrokach frankowiczów ŻBK

Eksperci ŻBK jednoznacznie stoją na stanowisku, że sędziowie nie mogą uznawać bankowego prawa do zatrzymania. Członkowie społeczności Życie Bez Kredytu nigdy nie oddali do banku nawet złamanego grosza. Wszystko dzięki umiejętnie napisanym pozwom oraz świetnej linii obrony stosowanej przez naszych pełnomocników procesowych. W ŻBK zawsze dążymy do możliwie najlepszego możliwego werdyktu dla kredytobiorcy. Znamy od podszewki wszystkie sztuczki procesowe stosowane przez banki i wiemy, jak skutecznie je udaremniać. Jesteśmy w stanie skutecznie oddalić wszystkie zarzuty podnoszone przez banki, o ile sąd uzna naszą argumentację procesową.

W zakresie oddalania bankowego zarzutu zatrzymania nasi pełnomocnicy procesowi odnieśli już wiele sukcesów. Oto najnowsze prawomocne wyroki członków społeczności ŻBK, w których Sąd Apelacyjny usunął zarzut zatrzymania:

– Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21.02.2023 r., sygn. akt I ACa 440/23 – unieważniony kredyt Getin.