TSUE a frankowicze – kolejne obrady już 12 października 2022 r.
Polska sprawa frankowa znowu na wokandzie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Tym razem TSUE będzie obradował nad kwestią wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w związku z zawarciem kredytu waloryzowanego do franka szwajcarskiego, który został uznany przez sąd za nieważny od początku obowiązywania umowy z powodu nieuczciwych warunków umownych. Zapytanie prejudycjalne zadał 12 sierpnia 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia, rozpatrując pozew przeciwko Millennium Bank. Sąd chciał ustalić, czy stronom (kredytobiorcy oraz bankowi) nieważnej z uwagi na klauzule abuzywne umowy kredytowej należy się zwrot dodatkowych środków ponad wypłacone w związku z wykonaniem umowy wraz z odsetkami ustawowymi.
Banki już od dłuższego czasu bezzasadnie odgrażają się frankowiczom pozwami o korzystanie z kapitału. Choć ani polskie, ani unijne prawo nie daje żadnych podstaw do domagania się przez banki tego typu roszczeń od kredytobiorców frankowych, to banki w zacietrzewieniu wciąż pozywają frankowiczów, którzy zdecydowali się walczyć o swoje prawa w sądzie. Orzecznictwo sądów powszechnych jest w tej kwestii jednoznaczne i sprawy wytaczane przez banki o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału są oddalane. Należy spodziewać się, że TSUE po raz kolejny stanie po stronie konsumentów, a orzeczenie w sprawie będzie korzystne dla kredytobiorców. Decyzja TSUE rozwieje ostateczne wątpliwości w tej kwestii i pozwoli frankowiczom odetchnąć z ulgą, bo kwestia bezprawnych roszczeń banków zostanie już definitywnie rozstrzygnięta.
Obrady TSUE nad sprawą oznaczoną sygn. akt C-520/21 odbędą się 12 października 2022 r. od godz. 9.30. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wysłucha obu stron oraz opinii zaangażowanych w spór instytucji. Sam wyrok w przedmiotowej sprawie prawdopodobnie zapadnie w przeciągu kilku miesięcy. Jak zwykle wysłannicy społeczności Życie Bez Kredytu będą obecni w miejscu, w którym ważą się losy frankowiczów. Na żywo będziemy zdawać relację z posiedzenia. Polecamy śledzić nasze social media, aby otrzymać najświeższe doniesienia z TSUE w Luksemburgu: Życie Bez Kredytu – profil Facebook.
Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału to bezpodstawne roszczenie banków. TSUE – jak zawsze – wyda korzystne orzeczenie dla frankowiczów
Żądanie kredytodawcy o wynagrodzenie za kapitał w związku z wykonywaniem nieważnej umowy stoi w sprzeczności z europejskim prawem. Bank nie może domagać się wynagrodzenia za udzielony kapitał, skoro umowa, na podstawie której został zawarty kredyt, była obciążona klauzulami abuzywnymi. Zgodnie z dyrektywą 93/13 państwa członkowskie UE mają obowiązek zapewnić stosowanie skutecznych środków zapobiegających stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami. Gdyby bank mógł dochodzić dodatkowej korzyści finansowej w związku ze sprzedażą toksycznego produktu finansowego, jakim jest kredyt CHF, to dyrektywa 93/13 nie spełniłaby swojego prewencyjnego celu.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej konsekwentnie twierdzi, że ochrona konsumentów leży w interesie publicznym. Zgodnie z orzecznictwem TSUE państwa członkowskie Unii Europejskiej zachowują swobodę w wyborze sankcji za naruszenie prawa unijnego, jednakże muszą zapewnić, aby te sankcje były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
Polskie sądy powszechne nie mają żadnych wątpliwości co do bezzasadności pozwów banków wobec frankowiczów tytułem wynagrodzenia za udzielony kapitał. Linia orzecznicza w tym względzie jest jednolita i stabilna. Świadczą o tym dotychczasowe prawomocne wyroki, m.in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 lutego 2020 r. (ING BSK), wyrok Sąd Apelacyjny w Warszawie (Getin Noble Bank) z 21 lutego 2021 r., wyrok Sąd Okręgowy w Białymstoku (ING) z dnia 19 maja 2021 r. We wszystkich tych orzeczeniach powództwa banków za korzystanie z kapitału zostały oddalone.
Wiele polskich instytucji (m.in. UOKiK, Rzecznik Finansowy, Rzecznik Praw Obywatelskich) opowiedziało się po stronie frankowiczów w sporze o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału. W 2020 roku Rzecznik Finansowy złożył pozew przeciwko Raiffeisen Bank, który masowo wystosowywał roszczenia wobec frankowiczów o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Zdaniem Rzecznika takie działania banku należy traktować jako nieuczciwe praktyki rynkowe.
„Możliwość dochodzenia przez bank wynagrodzenia za korzystanie z kapitału zaprzeczyłaby całości dotychczasowego orzecznictwa TSUE (…), a w szczególności naruszałaby obowiązek wywołania efektu odstraszającego w stosunku do przedsiębiorców, którzy wprowadzają do swoich umów nieuczciwe postanowienia umowne” – podaje biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału może okazać się mieczem obusiecznym. Czy frankowiczom należy się wynagrodzenie za kapitał w związku z uiszczanymi co miesiąc ratami?
Pytanie prejudycjalne skierowane do TSUE przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia dotyczy również możliwości dochodzenia przez frankowiczów wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. W końcu kredytobiorcy co miesiąc dokonywali wpłat do banku, co uniemożliwiło im przeznaczenie tych pieniędzy na inne potrzeby, a bank mógł korzystać i dowolnie obracać udostępnionymi przez frankowiczów środkami. Co prawda tego typu roszczenia nie są powszechną praktyką składających pozew frankowiczów. Frankowicze, wnosząc sprawę do sądu, zazwyczaj po prostu chcą się uwolnić od toksycznej, nieuczciwej umowy i odzyskać bezprawnie odebrane im pieniądze. Skoro jednak banki – choć wiemy, że zupełnie niesłusznie – twierdzą, że należy im się wynagrodzenie z kapitału, to takie samo roszczenie mogliby mieć względem banków oszukani kredytobiorcy.
Pytanie skierowane do TSUE zmierza również do ustalenia, czy w związku ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu hipotecznego, waloryzowanego do franka szwajcarskiego, konsument może, na gruncie dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, żądać od banku zapłaty sumy pieniężnej, powołując się m.in. na:
(1) korzystanie przez bank, bez podstawy prawnej i nieodpłatnie, z kapitału udostępnionego przez konsumenta;
(2) pozbawienie możliwości korzystania z własnych pieniędzy, przez co konsument nie mógł ich zainwestować i osiągnąć zysku;
(3) poniesienie przez konsumenta kosztów obsługi kredytu oraz
(4) realny spadek wartości pieniądza wskutek upływu czasu.
