TSUE potwierdził opinię ekspertów ŻBK
Eksperci Życie Bez Kredytu już od kilku lat stoją na stanowisku, że bankom nie należy się żadna rekompensata, wynagrodzenie czy waloryzacja w związku z udzieleniem frankowiczowi kredytu na nieuczciwych warunkach. Taka sytuacja po prostu byłby sprzeczna z obowiązującym prawem europejskim, a w szczególności z postulatami dyrektywy 93/13.TSUE potwierdził nasz pogląd w orzeczeniu C-756/23, które zapadło 11 grudnia. Oto niektóre wypowiedzi ekspertów ŻBK sprzed zapadnięcia postanowienia TSUE C-756/23:
„TSUE posłużyło się pojęciem rekompensaty. Banki jak jeden mąż natomiast twierdzą, że waloryzacja to nie rekompensata. Natomiast w pytaniu zadanym do TSUE było wprost odniesienie do innych świadczeń, a w nawiasie: waloryzacji, wynagrodzenia, odszkodowania itd. To pojęcie rekompensaty musi siłą rzeczy obejmować waloryzację i są to te wszystkie inne świadczenia ponad kwotę, która została wypłacona” – pełnomocnik procesowy ŻBK adwokat Wiktor Budzewski.
„W praktyce sądowej i bezpośrednio na rozprawach niejednokrotnie zdarzyło mi się spotkać z taką argumentacją pełnomocników banków, że waloryzacja się bankom należy, ponieważ TSUE się do waloryzacji nie odniósł. Otóż nic bardziej mylnego. Jeżeli się wygryziemy, mówiąc kolokwialnie, w ten wyrok, to w ramach prawnych i w uzasadnieniu ewidentnie widać, że TSUE na takie roszczenie zgody wyrazić nie może. To jest po prostu sprzeczne z celami dyrektywy 93/13” – pełnomocnik procesowy ŻBK adwokat Marta Chęcińska.
W szczególności po wyroku z 15 czerwca C-520/21, który również był zbieżny z przewidywaniami naszych ekspertów, dla polskiego wymiaru sprawiedliwości powinno być oczywiste, że banki nie mogą żądać jakiekolwiek waloryzacji w związku z unieważnieniem abuzywnego kredytu frankowego. Jednak banki w swoim zacietrzewieniu chciał jak zwykle przeinaczyć fakty i nagiąć obowiązujące prawo do własnych interesów.
Koniec sporu o waloryzację w sprawach frankowych. Frankowicze znowu górą!
Decyzja TSUE C-756/22 z 11 grudnia 2023 stanowi uzupełnienie rewelacyjnego dla frankowiczów wyroku z 15 czerwca 2023 (sygn. C-520/21). W czerwcowym orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że bankom nie przysługuje żadne prawo do wynagrodzenia za nieuzasadnione korzystanie z kapitału przez kredytobiorcę. W rezultacie banki odstąpiły od praktyki wytaczania pozwów przeciwko kredytobiorcom z roszczeniem o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Zamiast tego zaczęły dochodzić od frankowiczów kwoty z tytułu waloryzacji kapitału. W toku tych postępowań banki niesłusznie próbowały powoływać się na nieuzasadnione wzbogacenie się po stronie konsumenta oraz konieczność zwrotu świadczenia, którego wartość należy powiększyć właśnie o waloryzację.
Po ogłoszeniu wyroku 15 czerwca TSUE skierował zapytanie do warszawskiego Sądu Okręgowego, który zainicjował sprawę C-520/21, czy nadal utrzymuje swoje wątpliwości. Sąd odpowiedział, że tak. Do TSUE zostały skierowane prośby o odniesienie się do kwestii waloryzacji w taki sposób, aby stało się dla wszystkich zainteresowanych stron oczywiste, czy kwota kapitału kredytu, która podlega zwrotowi na rzecz banku, może być zwiększona o wskaźnik waloryzacji, czy też chodzi jedynie o zwrot kwoty udzielonej frankowiczowi.
Zdaniem sędziów Trybunału UE wszystkie odpowiedzi na tego typu wątpliwości był już zawarte w wyroku z 15 czerwca 2023 r. Z tego powodu TSUE 11 grudnia 2023 wydał jedynie postanowienie. W decyzji o sygn. C-756/22 w motywie 78 Europejski Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, że:
„wykładnia prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania [wspomnianej] umowy, a tym samym otrzymania wynagrodzenia za korzystanie z tego kapitału przez konsumenta, przyczyniłaby się do wyeliminowania odstraszającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez uznanie [tej samej] umowy za nieważną”.
Postanowienie TSUE z 11 grudnia 2023 r. w sprawie C-756/22
„W kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwe warunki, bez których nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty”.
Postanowienie TSUE C-756/23 stanowi ostateczny kres prób banków dążących do uzyskania nieuzasadnionego zysku z umów waloryzowanych do franka. Jest to korzystna wiadomość dla frankowiczów, ponieważ decyzja ta dostarcza kolejnego argumentu za zakończeniem spraw frankowych poprzez sprawiedliwe ugody sądowe, a nie długotrwałe procesy sądowe. W świetle tej decyzji banki powinny mieć większą motywację do kończenia sporów z frankowiczami na drodze sprawiedliwej ugody sądowej. Zaakceptowanie przez banki porozumień opracowanych przez Department Mediacji i Ugód ŻBK pozwoli uniknąć im dalszych kosztownych i czasochłonnych sporów.
