Klauzula abuzywna w kredytach frankowych jest podstawą do unieważnienia kredytu. Abuzywność klauzul zawartych we wzorcach umownych stosowanych przez banki została już wielokrotnie wykazana przez polskie orzecznictwo oraz instytucje takie jak UOKiK oraz Rzecznik Finansowy. Jeżeli umowa frankowicza zawiera niedozwolone klauzule przeliczeniowe, to umowa jest nieważna, a bank powinien zwrócić kredytobiorcy pobierane raty i pozostałe płatności z tytułu wykonywania kredytu.
Niedozwolone klauzule w umowach frankowych
Klauzulę abuzywną, czyli klauzulę niedozwoloną można nazwać słowem kluczem w przypadku procesów sądowych przeciwko bankom w sprawie nieuczciwych kredytów we frankach. Klauzule abuzywne to regulowane przepisami kodeksu cywilnego niedozwolone postanowienia umowne. Zgodnie z art. 3851 § 1 k.c.:
„Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.”
Konsekwencje stosowania przez banki klauzul niedozwolonych w umowach o kredyt denominowany lub indeksowany do CHF dzisiaj są już powszechnie znane. Frankowicze szturmują polskie sądy i odnoszą spektakularne sukcesy. Bank zwraca nienależne świadczenie wówczas, kiedy sąd uzna, że w umowie znajduje się niedozwolone postanowienie umowne, czyli klauzula abuzywna. W takiej sytuacji sąd stwierdza, że umowa jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięta bezskutecznością na korzyść konsumenta. Mówi o tym m.in. uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów Izby Cywilnej w sprawie III CZP 6/21 z dnia 07.05.2021 r., która posiada moc zasady prawnej.
W wyniku wspomnianej uchwały członkowie społeczności Życie Bez kredytu cieszą się nieprzerwaną passą zwycięstw, tj. wyrokami orzekającymi nieważność umowy kredytowej na zasadzie teorii dwóch kondykcji. Stwierdzenie nieważności kredytu w oparciu o teorię dwóch kondykcji to najbardziej korzystne dla frankowicza rozwiązanie sporu z bankiem. W wyniku uzyskania takiego wyroku kredytobiorca nie musi już nigdy więcej spłacać zawyżonych rat, jego saldo kredytu spada do zera, a bank jest zobowiązany do usunięcia wpisu hipotecznego z księgi wieczystej oraz zwrócić konsumentowi wszystkie nieprzedawnione płatności związane z unieważnioną umową. Finansowa suma korzyści frankowiczów nie rzadko przekracza 1.000.000 zł (1 mln zł)!
Umów konsultację z najlepszy ekspertem w Polsce klikając w baner poniżej:
Co to jest klauzula indeksacyjna? Abuzywna umowa frankowa
Klauzula indeksacyjna to klauzula przeliczeniowa, na podstawie której banki przeliczają saldo kredytu w dniu jego wypłaty na walutę CHF (zgodnie z kursem kupna CHF według tabeli kursów jednostronnie kształtowanej przez bank) oraz każdą ratę kapitałowo-odsetkową spłacanego kredytu (zgodnie z kursem kupna CHF według tabeli kursów jednostronnie kształtowanej przez bank). Klauzule indeksacyjne znajdują się zarówno w umowach kredytów denominowanych, w których zobowiązanie wyrażone było we franku szwajcarskim, jak i kredytów indeksowanych, gdzie zobowiązanie wyrażone było w złotówkach.
Klauzula indeksacyjna zawarta w umowach frankowych może być uznana jako klauzula abuzywna, ponieważ przyznawała bankom prawo do jednostronnego ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu kupna oraz sprzedaży franka szwajcarskiego. Jednostronnie ustalana była także wysokość tzw. spreadu (czyli różnicy między kursem sprzedaży i zakupu waluty obcej). Takie postanowienie narusza interesy kredytobiorcy i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2011 r. (sygn. akt VI ACa 420/11):
„Brak określenia w umowie sposobu ustalania kursów walutowych na potrzeby przeliczenia salda zadłużenia na walutę obcą oraz przeliczenia na złote kwoty wymaganej do spłaty kredytu w rażący sposób narusza interes konsumenta. Skoro umowy kredytu cechują się długim okresem trwania i ograniczoną możliwością jego wcześniejszej spłaty kredytem z innego banku to ustalenie prawidłowych zasad określania kursu waluty pozwoliłoby konsumentowi samodzielnie wyliczyć kurs waluty obcej. Ponieważ jednak klauzule I i II takich zasad nie zawierają, konsument uzależniony jest całkowicie od decyzji Zarządu Banku, który ustali kursy w sposób znany wyłącznie jemu, zaś konsument nie ma żadnego wpływu na taką arbitralną decyzję, nie może w żaden sposób jej zweryfikować i może się jej jedynie podporządkować.”
Natomiast Sąd Okręgowy w Łodzi w dniu 30 maja 2018 r., sygn. akt II C 1082/17, stwierdził, co następuje:
„Wskazując na koszty kredytu pominięto też wielkość spreadu stosowanego przy ustalaniu kursów waluty wpisywanych do tabel banku, które miały być wykorzystane na obu etapach przewidzianej umową indeksacji. Takie przedstawienie kosztów kredytu z pominięciem istotnych ich składników należało ocenić jako dezinformujące.”
Jeżeli umowa kredytu zawiera indeksacyjną klauzulę abuzywną, to kredytobiorca może na drodze sądowej skutecznie dochodzić unieważnienia zadłużenia wobec banku, a także żądać od banku zwrotu wszelkich należności wpłacanych z tytułu kredytu, czyli rat oraz innych opłat.
Klauzula abuzywna a ochrona konsumenta – kredyty frankowe
Zakaz stosowania klauzul abuzywnych ma na celu ochronę interesów konsumenta w jego relacjach z przedsiębiorcą. Podstawową konsekwencją stosowania klauzul abuzywnych w umowach jest obowiązująca z mocy prawa ich bezskuteczność z prawnego punktu widzenia. Umowy obciążone klauzulami abuzywnymi nie są zobowiązujące, ani nie wiążą konsumenta względem przedsiębiorcy. Jeśli jednak przedsiębiorca odmawia uznania zapisów umowy za niedozwolone – jak to mam miejsce w przypadku umów o kredyt we frankach – to konsument może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Klauzule abuzywne – orzecznictwo polskich sądów
Polskie sądy wielokrotnie już wykazywały, że zapisy w umowach frankowych są abuzywne, co w konsekwencji prowadzi do stwierdzenia nieważności umowy kredytu.
Fragmenty wyroku unieważniającego kredyt mBank (23.12.2020 r., sygn. akt 695/18, Sąd Okręgowy w Warszawie):
„Zasadniczą podstawą rozstrzygnięcia sądu, było skuteczne podniesienie przez stronę powodową zarzutu nieważności umowy. Umowę należało uznać za nieważną z uwagi na określenie w umowie wysokości świadczenia kredytobiorcy w sposób naruszający granice swobody umów.”
„Zastosowana w umowie konstrukcja indeksacji obarczona była wadą, która również zdaniem sądu ostatecznie dyskwalifikowała umowę i doprowadziła do jej nieważności.”
„Stan faktyczny w sprawie nie pozwala na przyjęcie, że powód uzgodnił z pozwanym jakiekolwiek postanowienia umowy, a w szczególności te będące przedmiotem sporu w sprawie.”
„W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że postanowienia przedmiotowej umowy kredytowej, w zakresie w jakim przewidują przeliczanie należności kredytowych według kursów ustalonych w tabeli sporządzanej przez Bank, kształtują prawa i obowiązki powoda – konsumenta, w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.”
Fragmenty wyroku unieważniającego kredyt Raiffeisen Bank (Polbank) (25.02.2020 r., sygn. akt XXV C 905/19, Sąd Okręgowy w Warszawie):
„Zawarte w umowie i regulaminie postanowienia określające sposoby wyliczenia kwoty kredytu podlegającej spłacie i wysokości rat kredytu są abuzywne, a tym samym nie wiążą powódki. W realiach sprawy niniejszej prowadzi to do nieważności spornej umowy, gdyż zakwestionowane postanowienia określają główne świadczenia stron i bez nich nie sposób wykonywać w/w umowy.”
„Unormowania zawarte w art. 385(1)-385(3) kc mają charakter szczególny w stosunku do tych przepisów, które mają ogólne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy (np. art. 58, 353(1) czy 388 kc). Stanowią implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich, co rodzi określone konsekwencje dla ich wykładni.”
Klauzule abuzywne – UOKiK
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów już niejednokrotnie interweniował w zakresie stosowania przez banki klauzul niedozwolonych. Prezes UOKiK częstokroć wspierał frankowiczów w ich sporach z bankami, wydając tzw. istotne poglądy dla ich spraw.
Zgodnie ze Stanowiskiem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczącym klauzul waloryzacyjnych zamieszczanych w umowach bankowych z dnia 6 listopada 2018 roku:
„W ocenie Prezesa UOKiK negatywnie należy również ocenić praktykę banków polegającą na formułowaniu postanowień umownych dotyczących ustalania kursów walut obcych w ten sposób, że odsyłają one w swej treści do tabel kursowych bez wskazywania dyrektyw, jakimi może kierować się bank przy ustalaniu kursów lub formułowaniu takich zasad w sposób ogólny. Rodzi to bowiem uzasadnione ryzyko, że kursy walut będą ustalane w arbitralny i nieprzewidywalny dla konsumenta sposób. W konsekwencji wysokość kursów walut obcych ustalanych przez bank może zabezpieczać jedynie interesy banku.
Powyższe jednoznacznie prowadzi do wniosku, że stosowane i wykonywane przez banki postanowienia umowne dotyczące zasad ustalania kursów wymiany walut obcych są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumentów. Postanowienia te wprowadzają bowiem rażącą dysproporcję praw i obowiązków stron, przyznając jedynie bankom uprawnienie do dowolnego ustalania kryteriów wpływających na wysokość świadczeń stron, przy jednoczesnym odebraniu drugiej stronie możliwości weryfikacji poprawności działania silniejszej strony umowy.”
Prowadzona przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów lista klauzul abuzywnych zawiera już ponad 450 pozycji odnoszących się do usług bankowych. Do Rejestru klauzul niedozwolonych UOKiK wpisywane są postanowienia uznane za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W zasadzie każdy bank w umowach o kredyt waloryzowany do CHF stosował klauzule abuzywne. Rejestr klauzul niedozwolonych UOKiK jest dostępny na stronie internetowej pod adresem: https://rejestr.uokik.gov.pl/
Istnieje możliwość wyszukania klauzul abuzywnych po nazwie banku. Każda klauzula abuzywna zawarta w rejestrze oznaczona jest sygnaturą sprawy oraz datą wyroku.
Warto przypomnieć, że już kilkakrotnie Prezes UOKiK nakładał kary pieniężne na banki za stosowanie nieuczciwych klauzul w umowach frankowych. Sankcje finansowe do tej pory zostały nałożone na Getin Noble Bank, Bank BPH, Bank PKO, Bank Pekao, BNP Paribas, Millennium i Santander Bank oraz Raiffeisen Bank International AG.
Klauzule abuzywne – Rzecznik Finansowy
Rzecznik Finansowy w ramach wsparcia frankowiczów oraz ułatwienia im podjęcia decyzji o pozwaniu banku i odzyskaniu niesłusznie pobranych przez kredytodawcę pieniędzy opublikował dostępną dla wszystkich mapę klauzul abuzywnych. Mapa klauzul abuzywnych to zbiór klauzul niedozwolonych pochodzących z umów lub regulaminów kredytów hipotecznych zawieranych przez banki z konsumentami w okresie 2002-2009.
Rzecznik Finansowy tworząc niniejszy kilkudziesięciostronicowy zbiór konkretnych klauzul abuzywnych, opierał się na wzorcach umów przesłanych przez klientów w ramach postępowań interwencyjnych, czy na potrzeby wydania tzw. istotnych poglądów. Należy jednak pamiętać, że nie jest to zbiór zamknięty i jeżeli frankowicz nie odnajdzie w nim zapisów znajdujących się w jego umowie, nie oznacza to, że dana umowa jest zgodna z prawem i nie zawiera zapisów niedozwolonych.
Tutaj możesz pobrać mapę klauzul abuzywnych w umowach kredytów “walutowych” Rzecznika Finansowego.
Klauzule abuzywne w kredycie frankowym – najczęstsze pytania frankowiczów
Czy każda umowa zawiera klauzule abuzywne (niedozwolone postanowienia umowne)?
Większość udzielonych kredytów frankowych zostało udzielonych na podstawie wzorów umownych banków, które zawierają klauzule abuzywne. Jednak każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy. Każdy frankowicz może sprawdzić, czy w jego umowie znajdują się klauzule abuzywne, wypełniając formularz kontaktowy RODO i wysyłając umowę kredytową do analizy. W ciągu 3 dni zwrotnie przesyłamy analizę wraz z ofertą prowadzenia postępowania. Wystarczy zgłosić się wypełniając dane pod linkiem: https://zyciebezkredytu.pl/konfigurator-ofert/
Co się stanie w sytuacji, gdy po wygranej sprawie o unieważnienie kredytu bank nie wypłaci zasądzonej kwoty?
W przypadku prawomocnego wyroku bank ma obowiązek realizacji zasądzonego wyroku niezwłocznie. W praktyce banki oddają pieniądze, o ile były zasądzone, na następny dzień po wygranej sprawie przez kredytobiorcę. Jeżeli tego nie uczynią, to narażają się na odsetki karne oraz bardzo wysokie koszty komornicze. W skali kraju każdy dzień zwłoki i brak wypłaty środków dla kredytobiorcy generuje olbrzymie koszty, których banki unikają.
Art. 27. (Dz.U.2019.2363) [Opłata stosunkowa w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych; premia dla dłużnika dobrowolnie spełniającego świadczenie do rąk komornika]
- W sprawie o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia.
- Jeżeli dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia, komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia.
Co mogę zyskać pozywając bank?
Rachunek potencjalnych zysków i strat w przypadku pozwania banku bezspornie wskazuje na to, że pozew banku to najlepsza decyzja, jaką frankowicz może podjąć w związku z toksycznym kredytem. Potencjalne ryzyko oraz straty finansowe są nikłe w porównaniu z tym, co frankowicz może zyskać, wygrywając sądowy spór z bankiem. Na wstępie należy podkreślić, że współpracując z Życie Bez Kredytu ryzyko przegrania sprawy jest w zasadzie znikome (członkowie społeczności Życie Bez Kredytu prawomocnie wygrali 100% spraw). Ponadto jesteśmy w stanie udzielić gwarancji finansowych, które pokryją jakiekolwiek inne ryzyka związane z pozwaniem banku.
Natomiast to, co może frankowicz zyskać poprzez pozew banku, to przede wszystkim skuteczne i trwałe uwolnienie się od toksycznego kredytu oraz odzyskanie niezależności finansowej. Unieważnienie kredytu oznacza wyzerowanie salda zobowiązania wobec banku, brak przymusu spłaty comiesięcznych rat oraz zwrot znaczących środków pieniężnych. Nasi Klienci odzyskują z banku setki tysięcy złotych, a także podkreślają pozytywny aspekt porzucenia ciężaru psychicznego, jaki niósł ze sobą kredyt frankowy.
