Nowe pytania do TSUE: Przedawnienie roszczeń banków pod lupą

Jednym z najważniejszych tematów poruszonych podczas webinaru z 28 kwietnia 2025 roku były nowe pytania prejudycjalne zainicjowane przez Ekspertów Życie Bez Kredytu w prowadzonej przez nich sprawie o sygnaturze XXVIII C 16596/23. Spór dotyczy zasad rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń banków wobec frankowiczów. Sąd Okręgowy w Warszawie zapytał TSUE, czy dopuszczalne jest, aby banki mogły liczyć ten termin dopiero od momentu, gdy konsument formalnie zakwestionuje umowę. Eksperci ŻBK tłumaczą, że taka interpretacja jest sprzeczna z zasadami skutecznej ochrony konsumenta, zawartymi zarówno w dyrektywie 93/13, jak i w Karcie Praw Podstawowych UE.

Zgodnie z argumentacją przedstawioną przez prawników ŻBK, bieg terminu przedawnienia roszczeń banków powinien rozpoczynać się nie od działania konsumenta, lecz od chwili, gdy bank – jako profesjonalista – dowiaduje się lub powinien dowiedzieć się, że jego umowa zawierała nieuczciwe postanowienia. W przeciwnym razie frankowicz zostaje wciągnięty w absurdalną pułapkę prawną, w której bank może latami czekać, by wysunąć żądania zwrotu kapitału – i to pomimo faktu, że to on sam naruszył prawo poprzez stosowanie abuzywnych klauzul. Takie podejście całkowicie wypacza sens unijnej ochrony konsumenta i faworyzuje silniejszą stronę umowy. Jeśli TSUE potwierdzi tę wykładnię, roszczenia banków w tysiącach spraw mogą okazać się przedawnione – a frankowicze zyskają kolejny fundament do skutecznej obrony swoich praw.

To pytanie prejudycjalne nie jest pierwszym sukcesem społeczności ŻBK – ale z pewnością może okazać się jednym z najważniejszych. Eksperci przypomnieli, że wcześniejsze pytania do TSUE, wniesione z inicjatywy ŻBK, doprowadziły do korzystnych wyroków, które już teraz znajdują odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów. W przypadku obecnego pytania stawką jest realna zmiana paradygmatu: odebranie bankom przywileju nielimitowanego w czasie dochodzenia roszczeń i przywrócenie równości stron w relacji konsument–instytucja finansowa. Dla frankowiczów oznacza to nie tylko szansę na obronę, ale też na kontrofensywę – opartą na faktach, prawie unijnym i wartości wspólnoty obywatelskiej.

Dowiedz się więcej: Roszczenia banku są przedawnione? Kolejna sprawa z inicjatywy Ekspertów ŻBK przed TSUE!

Pozwy SLAPP: Jak banki próbują zastraszyć frankowiczów

Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk, o których mówili Eksperci podczas webinaru, są tzw. pozwy SLAPP – czyli strategiczne pozwy przeciwko uczestnictwu publicznemu. Choć nazwa może brzmieć technicznie, mechanizm jest wyjątkowo brutalny w skutkach. Banki coraz częściej pozywają frankowiczów, którzy odważyli się publicznie krytykować sektor finansowy, domagać się sprawiedliwości lub po prostu wnieść pozew o unieważnienie nieuczciwej umowy. Te procesy nie mają na celu rzeczywistego dochodzenia roszczeń — ich jedynym celem jest zastraszenie kredytobiorcy, wywołanie stresu, presji finansowej i zniechęcenie do dalszego działania. To klasyczna taktyka zasłony dymnej, za którą kryje się chęć utrzymania status quo przez banki, które nadal próbują przerzucać winę za chaos finansowy na pokrzywdzonych klientów.

Eksperci ŻBK podkreślili, że strategia SLAPP opiera się na głębokim naruszeniu zasad współżycia społecznego i konstytucyjnego prawa do obrony. Co więcej, pojawia się w chwili, gdy frankowicze zaczęli osiągać rzeczywiste sukcesy w sądach, a sektor bankowy dostrzegł rosnące ryzyko dla swoich interesów. Ponadto banki straszą kredytobiorców „kryzysem systemu finansowego”, a nawet grożą podwyżkami kosztów kredytów, by zastraszyć klientów i opinię publiczną. Paradoks polega na tym, że to właśnie nieuczciwe działania banków — a nie postawa frankowiczów — doprowadziły do obecnej sytuacji. Mimo prób zastraszania społeczność kredytobiorców nie tylko nie milknie, ale staje się coraz bardziej zorganizowana i skuteczna.

Warto również zwrócić uwagę na kontekst europejski: z inicjatywy środowisk obywatelskich, również tych skupionych wokół ŻBK, trwają prace nad ograniczeniem możliwości stosowania pozwów SLAPP na poziomie unijnym. Jeśli te zmiany wejdą w życie, frankowicze w Polsce będą mieli dodatkową tarczę prawną, chroniącą ich przed finansowym bullyingiem ze strony wielkich instytucji. Eksperci zachęcają, aby każdy, kto otrzymał pozew od banku w reakcji na własne działania prawne lub społeczne, nie działał w samotności. Współpraca ze społecznością ŻBK daje dostęp do realnej ochrony prawnej, wsparcia psychicznego i wiedzy, która pozwala nie tylko przetrwać taki atak, ale również go odwrócić.

Nowa ustawa frankowa 2025: Szansa czy zagrożenie dla frankowiczów?

Podczas webinaru Eksperci ŻBK nie tylko przybliżyli założenia nowej ustawy frankowej, ale także omówili jej potencjalnie negatywne skutki. Ustawa, która według Ministerstwa Sprawiedliwości ma rozwiązać problem kredytów walutowych, w rzeczywistości może wprowadzić więcej chaosu niż porządku. Zwrócono uwagę, że zawarte w niej przepisy są nieprecyzyjne i mogą stać się narzędziem w rękach banków do przedłużania postępowań, utrudniania dochodzenia roszczeń i odbierania frankowiczom prawa do ustawowych odsetek za zwłokę. Te ostatnie, choć niesłusznie określane przez Pełnomocniczkę Ministra Sprawiedliwości Anetę Domagalską-Wiewiórowską jako „lokata w sądzie”, stanowią przecież realną rekompensatę za lata opóźnień i przewlekłości.

Eksperci wskazali także, że projektowana ustawa promuje mediacje jako obligatoryjny etap sporu, co może pozornie wydawać się kompromisem, lecz w rzeczywistości działa na korzyść banków. Obowiązkowe mediacje nie tylko wydłużają drogę do sprawiedliwości, ale też mogą służyć jako sposób wywierania presji na frankowiczów, by rezygnowali z walki o pełne unieważnienie umowy. Co więcej, ustawa pomija kredyty indeksowane do walut innych niż frank szwajcarski, co tworzy nieuzasadnione podziały i wykluczenia. Równość wobec prawa powinna być podstawą każdego rozwiązania ustawowego, a nie wyjątkiem.

W swoim wystąpieniu Ekspert Kamil Chwiedosik podkreślił, że frankowicze czekali na sprawiedliwość wiele lat – często zmagając się z ogromnym stresem, rosnącym zadłużeniem i brakiem wsparcia ze strony instytucji państwowych. Nie można więc pozwolić, by ustawa, która ma być „rozwiązaniem”, okazała się kolejnym narzędziem w rękach sektora finansowego. Frankowicze nie mogą być ofiarami drugiego sortu – ich prawa wymagają jasnych, sprawiedliwych i egzekwowalnych przepisów, a nie pozorowanego kompromisu.

Ugoda z bankiem czy pozew: Co bardziej się opłaca w 2025 roku?

Eksperci Życie Bez Kredytu przestrzegają: fala ugód, która zalała skrzynki mailowe frankowiczów, nie wynika z dobrej woli banków, lecz z chłodnej kalkulacji. Po latach zaciętej walki w sądach i kolejnych przegranych, sektor bankowy szuka sposobu na ograniczenie strat finansowych oraz ochronę interesów akcjonariuszy. Frankowicze powinni mieć świadomość, że ugoda to nie „darmowy bilet” do wolności, lecz potencjalna pułapka, w której bank przerzuca ryzyko prawne na kredytobiorcę. Propozycje często zawierają niejasne zapisy, które po podpisaniu uniemożliwiają dalsze dochodzenie roszczeń. Dodatkowo, niewłaściwie skonstruowana ugoda może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku, brakiem wykreślenia hipoteki lub utratą prawa do odsetek ustawowych.

Z webinaru wyraźnie wybrzmiało, że najlepszą decyzją finansową może być… brak pośpiechu. Banki, chcąc wypłacać dywidendy (ponad 90 miliardów złotych zysków w ostatnich trzech latach), są naciskane przez KNF, aby zawierać ugody. To oznacza, że im dłużej frankowicze pozostają stanowczy, tym silniejsza jest ich pozycja negocjacyjna. Eksperci ŻBK wskazali, że każda propozycja ugody powinna zostać szczegółowo przeanalizowana przez profesjonalistów – tylko wtedy możliwe jest zabezpieczenie interesów kredytobiorcy na poziomie porównywalnym z unieważnieniem umowy w sądzie. Kluczowym elementem skutecznej strategii jest wiedza i wsparcie – bez nich ugoda może stać się „pocałunkiem śmierci” dla roszczeń frankowiczów.

Podczas spotkania podkreślono również, że realne ugody, które faktycznie przynoszą korzyści frankowiczom, to te, które są wynegocjowane z pełnym rozliczeniem, zwrotem wszystkich nienależnych świadczeń oraz zapewnieniem przejrzystych warunków rozrachunku. Takie ugody są możliwe – ale nie z poziomu indywidualnych negocjacji pod presją banku, lecz w asyście doświadczonych prawników i ekonomistów. Departament Mediacji i Ugód ŻBK oferuje skuteczne wsparcie negocjacyjne, dzięki któremu już ponad 400 frankowiczów zawarło satysfakcjonujące porozumienie. Decyzja o ugodzie to nie kwestia „kompromisu”, lecz bilansu korzyści i ryzyka – a frankowicze, którzy chcą dokonać najlepszego wyboru, powinni kierować się faktami, nie emocjami.

Spłacone kredyty frankowe: Nadal można dochodzić roszczeń

Jednym z najczęściej powtarzanych mitów wśród kredytobiorców frankowych jest przekonanie, że po całkowitej spłacie kredytu nie można już podjąć żadnych kroków prawnych przeciwko bankowi. Podczas webinaru Eksperci ŻBK stanowczo obalili ten pogląd. Frankowicze, którzy już spłacili swój kredyt, wciąż mają pełne prawo do dochodzenia roszczeń — zarówno w zakresie zwrotu nadpłat, jak i całkowitego unieważnienia umowy. Kluczowe znaczenie ma tutaj aktualna linia orzecznicza TSUE, która jasno wskazuje, że termin przedawnienia roszczeń konsumenta rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy dowie się on o nieuczciwym charakterze zapisów umowy. To oznacza, że nawet po 10 czy 15 latach od podpisania umowy frankowicze mogą skutecznie pozwać bank i odzyskać całość nienależnie pobranych pieniędzy.

Eksperci przytoczyli konkretne przykłady z sal sądowych, w których konsumenci odzyskiwali po kilkaset tysięcy złotych, mimo że ich kredyty zostały formalnie zamknięte. Warto podkreślić, że w wielu przypadkach to właśnie ci frankowicze, którzy wcześniej zrezygnowali z walki lub nie byli świadomi swoich praw, dziś otrzymują najwięcej – m.in. z tytułu odsetek ustawowych liczonych od dnia wezwania banku do zapłaty. Orzecznictwo sądów powszechnych, wspierane linią TSUE, jednoznacznie przyznaje im rację: spłata nie oznacza akceptacji nieuczciwej umowy, a prawo nie może premiować nieuczciwości jednej strony.

Podczas webinaru podkreślono również, że sprawy dotyczące spłaconych kredytów mogą być znacznie szybsze i mniej skomplikowane niż aktywne umowy — choćby dlatego, że nie trzeba zawieszać spłaty ani wnioskować o zabezpieczenie. Dla frankowiczów to ogromna szansa: mogą działać spokojnie, bez presji finansowej, z pełnym pakietem argumentów po swojej stronie. Społeczność ŻBK oferuje tym osobom indywidualne analizy, wsparcie merytoryczne oraz dostęp do kancelarii wyspecjalizowanej w dochodzeniu roszczeń z umów już zakończonych. Warto pamiętać, że spłacony kredyt to nie zamknięty temat. To dopiero początek sprawiedliwości, o którą warto i trzeba walczyć. Materiał wideo z webinaru dostępny poniżej: