Nie mogliśmy postąpić inaczej. Na ogłoszenie wyroku TSUE w sprawie C-260/18 Dziubak udaliśmy się osobiście do Luksemburga, gdzie byliśmy świadkami tego przełomowego wyroku. Już teraz możemy powiedzieć – nie dość, że wyrok jest korzystny, to przerósł nasze najśmielsze oczekiwania.
UWAGA: ZNAMY JUŻ TREŚĆ ORZECZENIA TSUE W SPRAWIE DZIUBAK C-260/18. OTO JEGO ZAPIS AUDIO W TŁUMACZENIU SYMULTANICZNYM NA JĘZYK POLSKI:
2 października br. wylecieliśmy z Warszawy w stronę Luksemburga, gdzie dnia 3.10.2019 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej miał wydać niezmiernie interesujące wszystkich frankowiczów rozstrzygnięcie sprawy o kredyt waloryzowany we frankach C-260/18 Dziubak. Nasz interes w tej podróży był czysto zawodowy. Uznaliśmy, że nie może nas tam zabraknąć, skoro na arenach polskich sądów tak wiele razy powoływaliśmy się na dotychczasowe orzeczenia TSUE. Podczas podróży towarzyszył nam optymizm, ponieważ wyrok był wcześniej zapowiadany przez Rzecznika Generalnego TSUE. Jednakże – jak już napisaliśmy – wyrok ten okazał się przełomowy bardziej nawet, niż mogliśmy się tego spodziewać.
Jednym z celów, które Unia Europejska postawiła przed sobą, jest ochrona praw konsumenckich. TSUE w prawie wszystkich punktach ujęło się za sprawą konsumenta. To nie pierwsze orzeczenie Trybunału, w którym to konsument, w tym przypadku Państwo Dziubak, zostali uznani za realny podmiot postępowania, który jako konsument musi podlegać ochronie. Orzeczenie TSUE jest zatem bardzo prokonsumenckie. W naszej ocenie jest to orzeczenie, które nareszcie wyrównuje siły między konsumentem i bankiem.
TSUE w sprawie Dziubak – frankowicze zadowoleni
Frankowicze z pewnością zareagują bardzo pozytywnie na orzeczenie TSUE w sprawie Dziubak. Są bowiem powody do radości. TSUE potwierdził linię sędziego z Warszawy, który pierwszy zajmował się tą sprawą, a orzeczenie znajdzie wyraźne i zauważalne dla każdego frankowicza pozywającego bank, przełożenie na postępy sprawy. Odtąd każda sprawa o kredyt waloryzowany w CHF będzie zasilana wnioskami ze sprawy Dziubak przed TSUE.
W uzasadnieniu TSUE zwracał uwagę na: niejasności warunków umownych, które powinny skutkować wyeliminowaniem takich abuzywnych postanowień z umowy bez możliwości „łatania” luk powstałych w ten sposób innymi zapisami. Momentem oceny skutków nieuczciwych warunków jest dzień zawierania umowy, a brane są pod uwagę interesy konsumenta istniejące w momencie wydawania wyroku i jego wola. Innymi słowy to konsument ustala czy nieważność umowy jest dla niego korzystna, a jeśli tak, to sąd zobowiązany jest do jej unieważnienia. Sąd krajowy nie będzie miał możliwości uzupełnienia luki w umowie, która pojawia się po wyłączeniu niedozwolonego zapisu (klauzuli abuzywnej) bez wyraźnej jednoznacznej woli konsumenta.
To główne sprawy podniesione przez TSUE, które przechylą szalę sprawiedliwości na stronę Państwa Dziubak. Odtąd ustalenia te stanowią dalsze wytyczne dla orzekania przez sądy krajowe, co znaczy, że sądy krajowe będą zobowiązane w stopniu jak największym zbliżyć swoje orzecznictwo do wyroku TSUE.
Dlaczego TSUE przysłuży się frankowiczom?
Dlatego, że sądy krajowe zaczną stosować jego orzecznictwo. Wyroki TSUE wiążą również kraje członkowskie UE. W tym przypadku wyrok dołożył solidne rozwinięcie do już istniejącej linii orzeczniczej. Już za chwilę zaczniemy odnotowywać olbrzymi przyrost pozwów przeciwko bankom. Dla sądów to moment włączenia wyroku TSUE do swojego orzecznictwa. Ważne jest także to, że sprawa Dziubak C-260/18 jest zwykłą sprawą o kredyt we frankach, zatem nie różni się zbytnio od innych takich spraw i każdy frankowicz będzie odtąd mógł stosować analogiczne do argumentów wybrzmiałych w TSUE argumenty w polskich sądach.
Główna linia sporu została rozsądzona na korzyść powoda. Sposób przeliczania walut (złoty na franka) okazał się całkowicie wadliwy. Bank nie miał prawa wyznaczać rat właściwie w sposób dowolny. Sam mechanizm “złotowo-frankowy” (wypłacenie kredytu w złotych, waloryzowanie do waluty obcej, spłata w CHF, itd) również został uznany za abuzywny. A więc ten mechanizm przestał właśnie działać i każdy frankowicz, którego umowa ma zapisany ten mechanizm – powinna być potraktowana przez polski sąd tak samo jak umowa Państwa Dziubak przez TSUE.
Odtąd istnieje również silne zobowiązanie po stronie sądów krajowych do niestosowania warunku umowy uznanego za nieuczciwy. W każdym orzeczeniu taki warunek wypadnie z umowy i nie będzie mógł być zastąpiony przez inny warunek (zdarzało się, że sądy czasem zastępowały warunki przeliczeniowe, uzupełniając lukę w umowie o średni kurs NBP). Sąd krajowy będzie również musiał dopilnować, aby żaden ze źle skonstruowanych warunków umowy, krzywdzących dla konsumenta, nie oddziaływał na tego ostatniego z niepożądanymi konsekwencjami.
Frankowicze – czy należy świętować zwycięstwo?
W pewnym istotnym sensie ten wyrok jest zwycięstwem każdego frankowicza, nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Oznacza od ukrócenie samowoli banków oraz daje bardzo silne podstawy do roszczeń kredytobiorców w CHF. Bez wątpienia ta sprawa będzie miała swoje szerokie echo – dla frankowiczów i dla banków.
Ci pierwsi uzyskali mocne wsparcie w ich walce przed sądem. Banki natomiast już muszą myśleć nad uruchamianiem rezerw, które mają obsłużyć mnóstwo przegranych spraw. Przywozimy więc z Luksemburga wyłącznie dobre wiadomości. Oczywiście jako Życie Bez Kredytu natychmiast włączamy nową sytuację do naszych strategii procesowych.
Nasza wizyta w Luksemburgu nie była długa, ale usłyszeliśmy to, co spodziewaliśmy się usłyszeć od chwili, gdy Rzecznik Generalny TSUE Giovanni Pitruzella wydał opinię. Wyrok okazał się nawet bardziej pomyślny niż przypuszczaliśmy. Właśnie wyroki w sprawach frankowych zyskały nowy standard.
Wypowiedź mecenasa Wiktora Budzewskiego na temat spraw kredytów we frankach w Gazecie Prawnej już po wyroku TSUE.
Wyrok TSUE w sprawie Dziubak c-260/18:
