Frankowicze a zabezpieczenie roszczenia. Wyrok TSUE C-287/22

TSUE 15 czerwca 2023 r. wydał nie tylko przełomowy wyrok w kwestii wynagrodzenia za udzielnie kapitału, lecz także orzekł w sprawie oznaczonej sygnaturą C-287/22, która dotyczyła zabezpieczenia roszczeń w sprawach frankowych. Zabezpieczenie roszczenia to narzędzie prawne, dzięki któremu kredytobiorca frankowy może całkowicie zgodnie z prawem i bez negatywnych konsekwencji zaprzestać spłaty comiesięcznych rat do czasu wydania przez sąd prawomocnego wyroku. 

Wniosek o zabezpieczenie roszczenia można złożyć już w dniu złożenia pozwu przeciwko bankowi. Nie ma również przeszkód ku temu, aby wniosek o zabezpieczenie roszczenia złożyć już po wniesieniu pozwu. Sąd taki wniosek rozpatruje średnio w ciągu ok. trzech miesięcy. Uzyskanie zabezpieczenia roszczenia zwiastuje pozytywne dla kredytobiorcy zakończenie sporu z bankiem – skoro wymiar sprawiedliwości widzi interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, to uznaje pozew frankowicza za zasadny. Jeśli sąd umożliwi frankowiczowi zaprzestanie rat, to wyrok unieważniający umowę frankową jest już tylko kwestią czasu.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził w tym wyroku C-287/22, że sądy mogą zarządzać zawieszenia spłaty rat kredytu w trakcie trwania procesu o ustalenie nieuczciwego charakteru kredytu CHF. TSUE uznał, że dyrektywa 93/13 sprzeciwia się wykładni przepisów oraz orzecznictwu, które wyłączają możliwość udzielenia zabezpieczenia powództwa konsumenta przeciwko bankowi poprzez zawieszenie wykonywania umowy (np. zawieszenie obowiązku spłaty rat na czas trwania postępowania).

Pozytywny wpływ wyroku TSUE na zabezpieczenie roszczeń frankowiczów

Wyrok TSUE C-287/22 zauważalnie wpłynął już na orzecznictwo sądów powszechnych. Przed tym orzeczeniem pozytywne decyzje na wnioski frankowiczów o zabezpieczenie roszczeń wydawali w zasadzie wyłącznie sędziowie warszawskiego Wydziału Frankowego. Sąd ten już wcześniej wypracował procedury, zgodnie z którymi wnioski o zabezpieczenie roszczenia były rozpatrywane pozytywnie, o ile kredytobiorca spłacił w całości kapitał udzielony przez bank. 

Po wyroku TSUE C-287/22 również inne sądy coraz częściej widzą interes prawny dla zawieszenia płatności rat frankowych. Istotnym argumentem dla tej kwestii był fakt, że w przypadku prawomocnego unieważnienia umowy frankowej wyrok nie obejmuje rat, które były płacone w czasie trwania procesu. To powodowało, że frankowicze musieli wytaczać kolejny pozew o zwrot rat wpłacanych w czasie trwania rozprawy sądowej. Ta okoliczność jest szczególnie ważna dla tych kredytobiorców frankowych, którzy już spłacili w całości kapitał. To w takich przypadkach sądy powszechne będą najbardziej skłonne do przyznania zabezpieczenia roszczeń.

Pozytywny trend w zakresie przyznawania frankowiczom zabezpieczenia roszczeń jest również niezwykle ważny dla osób zadłużonych w Getin Banku. Obecnie z uwagi na upadłość tej instytucji procesy z Getinem zostały czasowo zawieszone. Jednak sprawy o unieważnienie kredytu CHF najprawdopodobniej już wkrótce będą wznawiane z udziałem syndyka. Frankowicze nadal mogą wnosić pozwy z roszczeniem o unieważnienie umowy frankowej zawartej w Getin Banku do sądu cywilnego. Z takim pozwem można wnieść wniosek o zabezpieczenie roszczenia. W okolicznościach upadłości Getinu interes prawny dla zawieszenia rat jest w szczególności uzasadniony, ponieważ możliwość odzyskania nadpłaconych pieniędzy może być znacząco utrudniona. Pozytywna decyzja sądu na wniosek o zabezpieczenie roszczenia również uchroni przed ewentualnymi roszczeniami ze strony syndyka.