Przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski 8 grudnia 2020 r. opublikował na łamach „Rzeczpospolitej” nową propozycję „kompromisu” dla banków oraz frankowiczów. W naszej opinii rozwiązanie to nie będzie satysfakcjonujące ani dla pokrzywdzonych kredytobiorców, ani dla żądnych zysku bankierów. Tłumaczymy, dlaczego nie można liczyć na ugody z bankiem.

Na czym polega propozycja KNF dla frankowiczów

W związku z zalaniem polskich sądów sprawami frankowiczów Komisja Nadzoru Finansowego uznała, że nie można już dłużej biernie czekać na dalszy rozwój sytuacji, w tym linii orzeczniczej sądów unijnych i krajowych. Dlatego przewodniczący KNF wyszedł z propozycją rozwiązania problemu kredytów frankowych:

„Klient rozliczałby się z bankiem tak, jak gdyby jego kredyt od początku był kredytem złotowym oprocentowanym według odpowiedniej stopy WIBOR powiększonej o stosowaną historycznie dla takich kredytów marżę” – pisze Jastrzębski.

Oznacza to, że zobowiązanie wobec banku byłoby przeliczone w taki sposób, jakby kredytobiorca w dniu podpisania umowy nie zawarł umowy we frankach, ale w złotówkach z typowym (czyli wyższym), dla tamtego czasu oprocentowaniem.

Pragniemy zauważyć, że po pierwsze propozycja ta wyszła dość późno. W końcu już w 2018 r. Najwyższa Izba Kontroli w informacji pokontrolnej, dotyczącej ochrony praw konsumentów korzystających z kredytów objętych ryzykiem walutowym stwierdziła, że „skontrolowane podmioty administracji publicznej [w tym KNF przyp. red.] nie zapewniły właściwego egzekwowania praw kredytobiorców oraz zbyt późno lub w nieodpowiednim stopniu przeciwdziałały zagrożeniom, wynikającym z charakteru tych kredytów oraz z nieuczciwych praktyk banków (…).W efekcie wymienionych słabości systemu ochrony konsumentów banki uzyskały korzyści, wynikające ze stosowania niedozwolonych postanowień umownych”. Obecna propozycja potwierdza tylko niezdolność Komisji Nadzoru Finansowego do zapewnienia konsumentom właściwej ochrony. Po drugie propozycja przewodniczącego KNF jest po prostu niekorzystna i niesprawiedliwa dla kredytobiorców.

Propozycja KNF nie jest korzystnym rozwiązaniem dla frankowiczów

Niewątpliwie wadą zaproponowanego przez KNF mechanizmu przeliczenia kredytów frankowych jest zasadniczo niewielkie odciążenie finansowe kredytobiorców. Frankowicze mogą uzyskać dużo większą korzyść na drodze sądowej, nawet w przypadku odfrankowienia umowy, czyli zakończenia sprawy, które przynajmniej teoretycznie jest „nieco mniejszą wygraną” od unieważnienia. Tym bardziej, że koszty procesowe są stosunkowo niewielkie w porównaniu do możliwych do osiągnięcia korzyści na drodze sądowej. Frankowicze zatem nie mają żadnych motywacji, aby z takich niekorzystnych „ugód” korzystać. Jak słusznie zauważa i wypowiada się do Gazety Prawnej adw. Wiktor Budzewski ofertę od KNF trudno uznać za racjonalną:

„Tylko czy można uznać za racjonalną ofertę, zgodnie z którą kredyt zaciągnięty na kwotę 160 000,00 zł zawarty w lipcu 2008 r. na 30 lat, którego saldo na moment otrzymania oferty przeliczone po kursie średnim NBP wynosiło 186 833 zł (tj. o 26 833 zł więcej niż kredytobiorca otrzymał, pomimo regularnego spłacania przez 12 lat), miałby zostać przewalutowany na PLN z jednoczesnym obniżeniem salda o 42 897,00z zł, tj. do kwoty 143 936,00 zł? Przecież dla mojego Klienta oznacza to, że po 12 latach regularnej spłaty i faktycznie spłaconych ok 100 000,00 zł, jego saldo byłoby mniejsze o 16 064,00 zł – pisze adw. Budzewski. – Jednocześnie kwota 143 936,00 zł musiałaby zostać przez niego spłacona nie jak początkowo zakładała umowa przez lat 30 a przez lat 18. Na domiar wszystkiego bank oczekiwał w ofercie, że po przewalutowaniu kredyt będzie oprocentowany w oparciu o stawkę WIBOR zamiast LIBOR” – kontynuuje.

KNF nadal uprawia narracje służącą lobby bankowemu

W swoim artykule przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski zwraca uwagę, że rozwiązanie problemu frankowego nie powinno godzić w poczucie sprawiedliwości osób zaciągających w tym samym czasie kredyty złotówkowe, nie obarczone ryzykiem walutowym. Argument ten jest iście absurdalny i powiela wspieraną przez lobby bankowe narrację, że za cały problem z frankiem winni są frankowicze.

„Wszystkim krytykom i sceptykom pomagania „frankowiczom” zwracam jednak uwagę, że nie jest winą „frankowiczów”, że zawarli umowy, które są nieważne, a co najmniej zawierają niedozwolone klauzule umowne – pisze adw. Wiktor Budzewski. – Przypominam, że to właśnie te umowy oraz opór banków przed przyznaniem się do błędów (o których było wiadomo co najmniej od roku 2005, kiedy to Związek Banków Polskich zwrócił się do Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego o zakazanie udzielenia kredytów walutowych), powodował przez lata dramaty wielu osób. Nieraz spotykałem się z osobami, które zawierając umowę na wymarzone mieszkanie, były szczęśliwymi małżeństwami. Aktualnie są już po rozwodach, często bardzo nieprzyjemnych i trudnych. Długotrwały stres związany z zaciągniętym kredytem i rosnącym saldem zadłużenia (w PLN) oraz obawą o utratę dachu nad głową, u niejednego „frankowicza” spowodował także ogromne problemy ze zdrowiem” – kontynuuje.

Przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski zupełnie pomija fakt, że większość ludzi, którzy zaciągnęli kredyt w CHF, nie miało innej możliwości sfinansowania swojego domu czy mieszkania dla rodziny, gdyż banki często celowo zaniżały ich zdolność kredytową w złotówkach.

„Choć stanowisko KNF pokazuje, że problem kredytów frankowych nie zostanie już zamieciony pod dywan, to jednak sposób jego przedstawienia osobiście oceniam bardzo negatywnie. Wynika z niego bowiem, że ponownie wszystkiemu winni są „frankowicze”, którzy masowo odrzucają „racjonalne” oferty, które „dobrowolnie” przedstawiają banki” – ocenia w Gaziecie Prawnej adw. Budzewski.